10 تفاوت اصلی بین سرور ها و کامپیوتر ها را بشناسید

مقدمه

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده که سخت افزار یک سرور چه تفاوتی با سخت افزار یک کامپیوتر شخصی داره؟ یا مثلا چه خصوصیاتی در سرور ها وجود دارد که آنها را در مقابل کامپیوتر ها متمایز می کند؟ در این مقاله با مهم ترین تفاوت ها و قطعاتی که در مادربورد سرور ها استفاده شده، آشنا خواهیم شد.

همراه ما باشید.

اجزا سخت افزاری سرور ها

سرور ها برای پاسخ دهی به هر نوع نیاز و عملکرد سریع، به سخت افزارهای خاصی تجهیز هستند که در ادامه به معرفی این سخت افزارها و  ساختار سرورها می پردازیم.

Motherboard (مادربورد)

مادربورد درون کامپیوتر برای میزبانی سخت افزاری تک کاربره طراحی و بهینه شده. بطور مثال این مادربورد ها شامل یک سوکت برای پردازنده یا همان CPU، یک اسلات برای چیپست، نهایتا چهار سوکت رم و دو الی چهار کانکتور SATA می باشند. اکثر مادربوردهای دسکتاپ دارای یک پورت اترنت یا LAN برای اینترنت، یک اسلات برای پردازنده گرافیکی، پشتیبانی از یک درایو نوری و کانکتورهای ورودی/خروجی استاندارد هستند.

اما درمقابل، سخت افزار سرور ها برای تعداد بسیار زیادی کاربر طراحی شده اند که بطور همزمان پاسخگو آن ها باشند. این کاربران به عنوان کلاینت شناخته می شوند و سرور هم میزبان است.

بر خلاف مادربود دسکتاپ، مادربورد سرور می تواند شامل دو سوکت پردازنده یا حتی بیشتر و همچنین تعداد زیادی چیپست باشد. اکثر مادربوردهای سرور دارای حداقل هشت سوکت RAM، ده یا حتی تعداد بیشتر کانکتور SATA، دو پورت LAN و Wi-Fi در بسیاری از مدل ها هستند.

تفاوت های اساسی بین مادربورد های دسکتاپ و سرور

در این قسمت با 10 تفاوت اساسی بین مادربورد های دسکتاپ و سرور آشنا خواهیم شد و در ادامه هر کدام را توضیح خواهم داد.

1. استاندارد قالب ساختاری یا Form Factor
2. سوکت پردازنده (CPU Support/Socket)
3. نوع و ظرفیت پشتیبانی رم (RAM Type and Capacity)
4. ظرفیت یا Storage
5. پردازنده گرافیکی یا GPU
6. منبع تغذیه یا Power Supply
7. توان طراحی گرمایی یا Thermal design power (TDP)
8. اتصال اجزای جانبی Peripheral Component Interconnect Express (PCIE)
9. کانکتور های LAN و I/O
10. پورت های USB

قالب ساختاری یا Form Factor

مادربوردها دارای هفت فاکتور هستند: Mobile-ITX، Pico-ITX، Nano-ITX، Mini-ITX، Micro-ATX، ATX یا Standard-ATX، و EATX یا Extended ATX.

مادربوردهای رومیزی معمولاً ATX یا Standard-ATX، Micro-ATX و Mini-ATX هستند.
مادربوردهای سرور معمولاً در فرم فاکتور Extended ATX هستند.

Processor (پردازنده)

پردازنده های مرکزی کامپیوتر دسکتاپ و سرور ها شامل انواع مختلفی می شود. این پردازنده ها و چیپست های آن ها به سوکت ها و اسلات های سازگار نیاز دارند. اکثر مادربوردهای دسکتاپ دارای یک سوکت هستند. از این رو، فقط می تواند یک CPU را میزبانی کند. مادربوردهای سرور دارای دو سوکت هستند، بنابراین می توان دو CPU را نصب کرد تا در صورت خراب شدن یک پردازنده، سرور دچار مشکل و خرابی و در نهایت توقف کارکرد نشود. برخی از مادربوردهای سرور بیش از دو سوکت دارند. سوکت های CPU و اسلات های چیپست در مادربوردهای دسکتاپ می توانند میزبان پردازنده های Intel Core i3، i5 و i7 یا AMD Ryzen باشند. سوکت های مادربوردهای سرور از پردازنده هایی مانند Intel Xeon، AMD Opteron یا EPYC پشتیبانی می کنند و از آن ها استفاده می کنند.

جدول مقایسه نوع پردازنده و تعداد هسته های قابل پشتیبانی در کامپیوتر و سرور

Random access memory (RAM)

نوع و ظرفیت رم مورد استفاده در سرور و دسکتاپ بسیار متفاوت است. به عنوان مثال، مادربردهای دسکتاپ معمولاً دارای 4 اسلات RAM با حداکثر 8 اسلات RAM در برخی از مدل‌های انتخابی هستند. در حالی که سرور ها دارای 12 الی 16 اسلات رم یا حتی بیشتر هستند. آن ها همچنین کانال های حافظه بیشتری برای پشتیبانی از این تعداد اسلات دارند.

یک کامپوتر عادی ممکن است رم 32 گیگابایت در هر اسلات و حافظه ترکیبی 64 گیگابایت برای سیستم داشته باشد. مادربورد سرور معمولاً حداقل 64 گیگابایت ظرفیت هر اسلات و حافظه ترکیبی 512 گیگابایت دارد. سرور های پیشرفته دارای شانزده اسلات حافظه هستند که حداکثر 2 ترابایت رم را پشتیبانی می کنند.

علاوه بر این، مادربوردهای سرور از ECC Ram یا همان Error Correction Code پشتیبانی می کنند. رم ECC خرابی حافظه را به دلیل چرخش بیت های تصادفی تصحیح می کند و از خرابی سیستم و خرابی داده ها جلوگیری می کند. این مسئله آنجایی اهمیت خود را نشان میدهد که هنگام استفاده طولانی‌مدت از رایانه به‌صورت 24 ساعته، نمی‌توانید از عهده خرابی‌های سیستم برآیید. این خصوصیت برای بعضی از محیط‌های تجاری و سازمانی، امری ضروری حیاتی است.

جدول مقایسه پشتیبانی حافظه در سرور و کامپیوتر

Storage – SATA connectors (فضای ذخیره سازی)

1 یا 2 ترابایت فضای ذخیره سازی در رایانه های رومیزی برای استفاده شخصی کافی است. اکثر مادربردهای دسکتاپ دارای 4 الی 6 کانکتور SATA هستند که برای درایوهای دیسک از جمله SSD و HDD یا درایوهای نوری مانند دی وی دی رایترها استفاده می شوند.

مادربوردهای سرور دارای 10 یا چند کانکتور SATA داخلی و اسلات های توسعه هستند که به آن ها امکان پشتیبانی و مدیریت چندین درایو دیسک را می دهد. بنابراین مادربردهای سرور می توانند حجم زیادی از فضاهای ذخیره سازی را مدیریت کنند و مقادیر زیادی از عملیات خواندن/نوشتن اطلاعات را پردازش کنند.

یکی دیگر از امکانات ذخیره سازی در سرور ها RAID (Redundant Array of Inexpensive Disks) نام دارد. RAID یک فناوری مجازی‌سازی ذخیره‌سازی اطلاعات است که چندین درایو دیسک را در یک واحد منطقی ترکیب می‌کند تا عملکرد سریع‌تر و قابلیت اطمینان ورودی/خروجی دیسک را بهبود بخشد. همچنین این امکان باعث میشود درصورت خرابی یک دیسک اطلاعات آن ازبین نرود و همچنان در دیگر هارد دیسک ها قابل دسترس باشد.

پردازنده گرافیکی یا GPU Ports

کامپیوتر های شخصی در اسلات های PCIe از کارت های گرافیکی پشتیبانی می کنند اما نکته متمایز کننده اینجاست که در مادربورد کامپیوتر، HDMI/DisplayPort و GPU یکپارچه هستند و پورت HDMI و نمایشگر را فعال می‌کنند. در حالی که مادربورد های سرور معمولاً GPU یکپارچه ندارند و فقط یک پورت VGA ساده برای خروجی گرافیک دارند. در اکثر اوقات از گزینه های گرافیکی مادربورد سرور استفاده نمی شود، زیرا آن ها را از طریق شبکه و LAN مدیریت می کنند.

Power supply (منبع تغذیه)

طبیعتا سرورها برای انجام وظایف خود به برق احتیاج دارند. از آنجایی که سرورها دستگاه های الکترونیکی حساسی هستند وظیفه تبدیل برق متناوب به برق DC توسط منبع تغذیه (PS) انجام می شود. برق DC تولید شده توسط منبع تغذیه از طریق مجموعه کابل های برق DC به مادربرد، دستگاه های ذخیره سازی و سایر اجزای موجود در سرور توزیع می شود. منابع تغذیه معمولاً بر حسب توان و بر اساس وات رتبه بندی می شوند و سخت افزار سرور بسته به میزان و پیچیدگی قطعات موجود در خود می تواند از 200 تا 500 وات یا گاهی اوقات بیشتر استفاده کند. بخش اعظم این انرژی به صورت گرما از سرور تهویه و دفع می شود. منبع تغذیه معمولاً شامل حداقل یک فن می باشد تا گرما تولید شده در رک ها و دیتاسنتر را خارج کند.

توان طراحی گرمایی یا Thermal design power (TDP)

پردازنده های سرور به قدرت و توان مصرفی بیشتری نیاز دارند و یک مادربرد معمولی رومیزی نمی تواند این افزایش را چه در برق و چه در گرما تحمل کند. به همین دلیل است که رتبه TDP مادربردهای سرور در نظر گرفته می شود تا مطمئن شوید که می تواند افزایش توان مصرفی و گرما را برای یک پردازنده و تراشه خاص کنترل کند.

یک مادربورد دسکتاپ به طور کلی دارای دو فن است، یکی برای پردازنده و دیگری برای محفظه کیس. اما یک مادربورد سرور می‌تواند شش، هشت یا حتی تعداد بیشتری فن بسته به میزان تولید گرما را داشته باشد. سخت افزار سرور همچنین دارای کانکتور هایی برای پمپ ها می باشد. این فن ها و پمپ ها وظیفه تنظیم گرما را ایفا می کنند.

اتصال اجزای جانبی(PCIE) Peripheral Component Interconnect Express 

مادربورد های رومیزی معمولا دارای دو یا سه اسلات PCIe هستند ولی در سرور ها این تعداد به شش یا حتی بیشتر خواهد رسید. نسل خاص این اسلات های توسعه نیز در مادربوردهای سرور پیشرفته تر است.

یک مادربورد دسکتاپ ممکن است فقط یک اسلات PCIe x16 داشته باشد. ولی در یک سرور معمولاً دو یا چند اسلات PCIe x16 وجود دارد. سایر اسلات های PCIe در دسکتاپ ممکن است x4 باشند، در حالی که در سخت افزار سرور با x8 شروع می شوند. بسیاری از مادربوردهای سرور از انشعاب PCIe پشتیبانی می کنند.

کانکتور های LAN و I/O

از دیگر تفاوت های بین سخت افزار سرور و کامپیوتر شخصی در تعداد پورت های LAN یا اترنت می باشد. کامپیوتر ها، دارای یک پورت LAN می باشند ولی مادربورد های سرور شاهد دو یا سه پورت LAN هستیم و برخی از مدل ها همچنین دارای Wi-Fi و بلوتوث هستند.

کامپیوتر های رومیزی معمولا فقط یک کانکتور یا پورت ورودی/خروجی برای قطعات سخت افزاری استاندارد مانند مانیتور، کیبورد، ماوس، بلندگو، میکروفون و غیره دارند. اما سرور ها می توانند چندین پورت و کانکتور برای این موارد داشته باشند.

پورت های USB

در انتها یک تفاوت کوچک میان تعداد پورت های USB تعبیه شده در مادربورد سرور و کامپیوتر شخصی وجود دارد. در سرور ها تعداد پورت های USB محدود به 2 الی 3 عدد می باشد ولی همانطور که میدانید در کامپیوتر ها این تعداد به مراتب بیشتر است. به این دلیل که سرورها احتیاجی به اتصال دیوایس های مختلف ندارند. آن ها خدمات میزبان را از طریق یک شبکه یا اینترنت سرور ارائه می دهند.

جمع بندی 

در این مقاله ابتدا با مهمترین قطعات سخت افزاری یک سرور آشنا شدیم و سپس تفاوت آن ها را با قطعات سخت افزاری تعبیه شده در کامپیوتر ذکر کردیم.